arcam

Burcht van de pelgrim
De Latijnse naam Castrum Peregrini, die ‘Burcht van de Pelgrim’ betekent, was de schuilnaam van de woning van de kunstenares Gisèle d’Ailly van Waterschoot van der Gracht. Stichting Castrum Peregrini ontstaat in 1951 op initiatief van een groep onderduikers die tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdoken bij Gisèle. In januari 1941 huurde zij de derde etage van Herengracht 401 waar zij en Wolfgang Frommel, een Duitse dichter, de onderduik van verschillende Joodse scholieren tijdens de oorlog verzorgen. Zij doorstaan de oorlogsjaren door zich niet op het leed te richten, maar op literatuur en kunst. Alle scholieren overleven de oorlog en Gisèle kan het hele pand opkopen. Gisèle schenkt het pand later aan de stichting die er nog altijd is gevestigd. Tot 2013 was Gisèle de beschermvrouwe van de stichting en bewoonster van de bovenste twee etages.

H401
In 2019 verandert de stichting haar naam in H401, nadat uit onderzoek blijkt dat binnen de stichting seksueel misbruik heeft plaatsgevonden. Door het veranderen van de naam probeert de stichting afstand te doen van dit verleden. Tegenwoordig is H401 een particuliere stichting waarin onderzoek, kunst en dialoog samen komen. Het doel van de stichting is om het fenomeen mens met al haar/zijn tegenstrijdigheden te onderzoeken en te omcirkelen. Daarbij stellen ze de vraag hoe we als maatschappij, organisaties en individuen met gelaagde verledens met het heden en de toekomst willen omgaan centraal. De stichting werkt samen met binnen- en buitenlandse partner instellingen, kunstenaars, denkers en wetenschappers. Ook houdt de stichting zich bezig met performatief en participatief onderzoek waarbij residenties, tentoonstellingen, evenementen, denktanks en publicaties hand in hand gaan.

Grachtenpand
Het grachtenpand op de hoek met de Beulingstraat is een achttiende-eeuws pand dat in 1724 werd gebouwd in opdracht van Coenraad Christoffels. Oorspronkelijk bestond het uit twee woonhuizen aan de Herengracht en een stal aan de Beulingstraat. Na de oorlog zijn de drie panden samengevoegd tot één. Het pand is gebouwd in de Lodewijk XIV-stijl, die tot uitdrukking komt in de symmetrische gevel. De daklijst is versierd met consoles en raampjes. Eind jaren tachtig van de twintigste eeuw kwam ook het naastgelegen pand, met het fronton aan de Beulingstraat, in het bezit van de stichting. Op de begane grond van het pand bevinden zich tegenwoordig de publieksruimte en expositieruimte. Deze ruimten zijn als het ware een white cube in het pand met een historische interieur. Dat bestaat uit een kantooretage, gastenverblijven, het atelier van Gisèle en verschillende archieven.

Tekst: Fieke de Groot