arcam

Laagste punt van Amsterdam

Op het laagste punt van Amsterdam staat het Vondelparkpaviljoen. Een authentiek paviljoen dat een deel van de culturele geschiedenis van de stad Amsterdam representeert.

Willem Hamer ontwerpt het Vondelparkpaviljoen als café-restaurant met kasteleinswoning. De opzet van het paviljoen is gebaseerd op dat van een Venetiaanse Villa. Het bouwvolume bestaat uit een hoger middendeel dat geflankeerd wordt door twee zijvleugels met een open bogengalerij op composieten zuilen. Het middendeel is voorzien van Ionische halfzuilen en rondboogvensters. Op het midden van de gevel zijn twee beelden geplaatst, de tuingodin Pomona en de bloemen- en lentegodin Flora. Tussen hen in staat het schild ‘Vondelpark’ en het wapen van Amsterdam.

Ontmoetingsplek
De eerste jaren na de opening dient het paviljoen als ontmoetingsplek voor de Amsterdamse bohemien en worden er exposities met moderne kunst gehouden. Het paviljoen beschikt over drie zalen voor elk ongeveer honderd bezoekers en facilitaire ruimtes op de benedenverdieping. In 1890 wordt het gebouw uitgebreid met een extra restaurantzaal. In 1924 wordt het pand in opdracht van H. de Graaff verbouwd. Hierbij worden de oude toegangstrap naar de eerste verdieping en ingang gesloopt. Ook worden er op de benedenverdieping publieke ruimtes gebouwd. Tijdens de economische crisis van de jaren ’30 is het pand weinig rendabel. Ook krijgt het door zijn lage ligging steeds meer te maken met wateroverlast. In de Tweede Wereldoorlog nemen de Duitsers het pand in bezit. Waarna het in 1974 heropend wordt het als Internationaal Cultureel Centrum waar diners, toneelstukken en modeshows worden gehouden.

Filmmuseum
In 1972 krijgt het Nederlandse Filmmuseum een ruimte in het Vondelparkpaviljoen. Vanaf 1975 wordt het pand volledig gebruikt door het Nederlands Filmmuseum. In 1991 wordt het gebouw gerenoveerd en worden de Franse zaal een de restaurantzaal in hun oorspronkelijke staat teruggebracht. Na een fusie eind 2009 is het Filmmuseum omgedoopt tot EYE Filminstituut Nederland. In 2012 verhuist EYE vanuit het Vondelparkpaviljoen naar hun nieuwe locatie aan de noordelijke IJoever.

VondelCS
Na een verbouwing in 2014 huist het Vondelparkpaviljoen de fusieomroep AVROTROS. Het gebouw wordt vervolgens naar het ontwerp van architectenbureau TenBrasWestinga omgetoverd tot een media- en cultuur lab waar VondelCS wordt ondergebracht. In het pand is ruimte voor verschillende gebruikers en samenwerkingen. Daarnaast is het een platform voor jonge media- en cultuurmakers om te experimenteren. Het pand beschikt dan ook over enkele radio- en televisiestudio’s. In het souterrain bevindt zich Vondelpark 3, een café met terras.

Tekst: Fieke de Groot