© Dmorgen.be

Amsterdam staat de komende jaren voor een aanzienlijke uitdaging. Het aantal bewoners en bezoekers stijgt en dat legt een steeds grotere druk op het gebruik, de inrichting en de beleving van de openbare ruimte in de stad.

Niet alleen het aantal toeristen in de Metropoolregio Amsterdam zal toenemen, zoals beschreven in de vorige blog, hetzelfde geldt voor de studentenpopulatie. Tussen 2006 en 2012 is het aantal studenten gegroeid van 80.000 naar 104.000. De verwachting is dat het aantal studenten in het HBO en WO tot 2020 met ongeveer 15% zal toenemen. Dit betekent een instroming van 20.000 studenten in Amsterdam (1). Ook wordt gespeculeerd dat het studentenaantal in Amsterdam de komende jaren zal verdubbelen!

Bedenk eens wat dat doet voor het gebruik van de fiets! Nu al gaat 62% van het vervoer binnen het centrum per fiets (2). Het Amsterdams transportcliché wordt keer op keer bevestigd: de fiets is meest populair, want goedkoop en snel. De Economic Board zet zelfs in op de fiets voor duurzame spreiding van toeristen over de stad en de regio.

Deze zomer stortte een groep (internationale) studenten en professionals zich tijdens de workshop I Bike Amsterdam, onderdeel van de Summer School Thinking City, op het thema fietsen in Amsterdam. Onder leiding van Olv Klijn, Eric Frijters, Bas Driessen (.Fabric) en Kamiel Klaasse (NL Architects) werd bij Arcam twee weken lang intensief gewerkt aan en gebrainstormd over het thema. Zij analyseerden de fietsomstandigheden in Amsterdam, onderzochten knelpunten en kwamen met mogelijke oplossingen. Deze blog geeft een overzicht van de conclusies van de workshop I Bike Amsterdam.

I Bike Amsterdam
Uit de workshop I Bike Amsterdam kwam een aantal observaties naar voren. Allereerst concludeerden de studenten dat het fietsgebruik met 40% is toegenomen in de afgelopen vijftien jaar. Bovendien werd geobserveerd dat, naast het aantal fietsen, ook de variatie in fietsen enorm toeneemt. Met name een toename van snellere fietsen, zoals e-bikes, en grotere fietsen, zoals bakfietsen en fietstaxi’s, werd geconstateerd. Daarbij verwacht het I Bike Amsterdam team, gebaseerd op de doelstellingen van de gemeente, nogmaals een toename van het fietsgebruik van 30% tot 2020. Deze ontwikkelingen vinden met name plaats in de stad binnen de ring! (3)

Ook werd geprobeerd de kenmerken en gedrag van fietsers in Amsterdam in kaart te brengen. Een opvallende observatie bijvoorbeeld: meer dan 50% van de fietsers denkt dat ze zich aan de verkeersregels houdt, terwijl maar 5% van de fietsers richting aangeeft bij het afslaan. Verder analyseerde het I Bike Amsterdam team dat ruim 80% van de fietsers elke dag dezelfde route, heen en weer, aflegt, bijvoorbeeld van huis naar werk en terug. Daar tegenover gebruikt maar 6% van de fietsers een route voor sport of hobby gerelateerde activiteiten. Een andere belangrijke observatie is dat veel fietsers fietsen met muziekoortjes in of koptelefoons op (3).

Flow, cross, park
De studenten zagen ook een aantal knelpunten in het Amsterdamse fietsklimaat. De fietsactiviteiten, waarin knelpunten of problemen kunnen voorkomen, werden in drie groepen verdeeld. Deze drie complexe fietsactiviteiten zijn doorstroming (flow), oversteken (cross) en parkeren (park).

Verder kwam de groep deelnemers van de workshop met een aantal aspecten die aandacht verdienen. Sommige aspecten gaan over specifieke plekken in de stad, zoals ingewikkelde kruispunten, drukke routes, bruggen en drukbezochte locaties voor dagelijkse activiteiten. Andere factoren zijn bijvoorbeeld de verschillende typen fietsers, spitsuur en het ontwerp van de fiets (3).

Harde oplossingen, zachte oplossingen
Uit de workshop kwamen ook oplossingen, zoals de herinrichting van gevaarlijke kruispunten en routes om doorstroming te stimuleren, een auto-vrij centrum, een fietssnelweg of de ontwikkeling van mobiele apps, die geschikte routes plannen of fietsruil mogelijk maken. Een ander interessant idee is het gebruik van dynamische routes, die bijvoorbeeld door middel van LED verlichting van functie kunnen veranderen gedurende de dag. Ook werd een plan voor vouwbare fietsen geopperd. Door fietsen in de breedte te halveren, kunnen er twee keer zoveel geparkeerd worden op hetzelfde stuk grond (3).

Tijd voor creativiteit en innovatie
Arcam ziet de resultaten van de Summer School als een goed begin voor verder onderzoek en als opstap naar innovatie. Hoewel Amsterdam een voorbeeld is voor vele steden wereldwijd als het gaat om fietsinfrastructuur, lijkt het Amsterdamse fietsnet, vooral in de spits, het gebruik al haast niet meer aan te kunnen. Bovendien is het fietsparkeerprobleem op veel plekken enorm. Voor de aanpak hiervan kan Amsterdam niet bij andere steden te rade gaan en zal haar eigen oplossingen moeten creëren. Om dit traject aan te jagen zal Arcam dit najaar ontwerpenergie gaan bundelen.

De Copenhagenize Index, die het fietsklimaat in steden wereldwijd onderzoekt en waarin Amsterdam de eerste plaats verdedigt, schrijft over onze stad: ‘Amsterdam could benefit from some creative thinking and innovation to improve cycling conditions and increase the modal share even further … Amsterdam, like the other Dutch cities on the Top 20 list, coasts to its placement based on status quo more than innovative thinking.’ (4)

Bekijk het filmpje met de resultaten van de I Bike Amsterdam workshop hier!

(1) Landelijke monitor Studentenhuisvesting, 2012
(2) Plan Amsterdam, 4/2014, Cycling policy and design: putting knowledge into practice.
(3) Summer School Thinking City: I Bike Amsterdam, 2014 .Fabric.
(4) Copenhagenize Index, 2014