Tijdlijn uit de tentoonstelling Am I an Ornament?
Wat is een ornament? “Een versiering, tool of sieraad”, dat is een ornament volgens de Dikke van Dale. In de tentoonstelling ‘Am I an Ornament?’ bij ARCAM worden de randen van deze definitie opgezocht. Een ornament is vandaag de dag immers meer dan alleen verfraaiing. Ornamenten kunnen een sociale of praktische functie hebben, als verbinding van een buurt of verkoeling van een gebouw. Een ornament is ook meer dan alleen een toevoeging. Soms beslaan ornamenten hele gevels of gebouwen.
In tegenstelling tot de ambachtelijke beelden van Hildo Krop van begin 20e eeuw bestaat hedendaagse ornamentiek bovendien vaak uit industrieel gemaakte prefab-elementen, met veel symmetrie en herhaling. Dat is mede een gevolg van stijgende arbeidskosten en automatisering.
Hoe die ontwikkeling van het ornament in de 20e eeuw er precies uit ziet ontdek je met deze korte samenvatting van de tijdlijn die te zien is in de tentoonstelling.
Baksteensculptuur van Hildo Krop, Het Schip, Michel de Klerk, 1919. Foto Theodoor Koelewijn
1910 t/m 1930
In de jaren 10, 20 en 30 van de vorige eeuw is het ornament in de vorm van kunst geïntegreerd in de architectuur. De sculpturen zijn uitbundig en gedetailleerd.
—
Het gevecht van Jacob met de Engel’ van Berend Hendriks, Christelijke HBS, Jan H. van der Zee en A. Meijer, 1960. Foto Theodoor Koelewijn
1940 t/m 1960
De jaren 40, 50 en 60 worden gekenmerkt door ornamenten in het platte vlak. De monumentale wandkunst is gestileerd en gecentreerd.
—
Hubertushuis, Aldo van Eyck en Theo Bosch, 1978. Foto Theodoor Koelewijn
1970 t/m 1990
In de jaren 70, 80 en 90 worden verspringende gevels, balkons en gekleurde gevelbeplating ornament.
—
ARCAM, René van Zuuk architecten. Foto Sanne Couprie
1990 t/m 2010
De jaren 90, 00 en 10 kenmerken zich door sculpturale architectuur als ornament en gevelvullende versiering.
—
Ravel Residence, OZ. Foto Jan de Wit
2000 <
Vanaf de eeuwwisseling zijn ornamenten multifunctioneel, lichtgewicht en industrieel gemaakt.
Wil je meer zien en leren? Bezoek dan gratis de fototentoonstelling Am I an Ornament? t/m 15 november 2020 bij ARCAM. Bekijk ook alle ornamenten op de kaart van Amsterdam en maak je eigen fietstocht langs deze bijzondere geschiedenis.
