arcam

Het zandkasteel

Op een langwerpige kavel aan de Hoogoorddreef in Amsterdam-Zuidoost wordt in 1987 een opvallend kantoorgebouw voor de Nederlandse bank ING gerealiseerd. Het complex bestaat uit tien T-vormige torens die met elkaar zijn verbonden tot een S-vormige slinger. De achterover hellende gevels zijn opgetrokken uit baksteen en worden gesteund door zware betonconstructies. Het ontwerp wordt gekenmerkt door een integraal ontwerp van architectuur, stedenbouw, interieur en landschap. Ook de vormgeving is opvallend doordat rechte hoeken zijn vermeden in het ontwerp. Het gebouw kreeg al snel de bijnaam het zandkasteel vanwege de kleur en organische vormen. In 2017 is het project benoemd als gemeentelijk monument en is daarmee het eerste gemeentelijke monument in stadsdeel Zuidoost.

Een integraal ontwerp
De torens zijn op de eerste verdieping met elkaar verbonden door een binnenstraat. Aan deze straat liggen algemene voorzieningen zoals restaurants, een computercentrum, een reisbureau en een ‘public relations’ ruimte. Op de bovenliggende verdiepingen zijn de kantoorruimten geclusterd in werkeenheden voor ongeveer veertig personen. Het personeel had inspraak tijdens het bouwproces over de inrichting. Het organische aanzien van het gebouw wordt vaak in verband gebracht met het antroposofische gedachtegoed van de architecten, maar veel ingrepen zijn uitgevoerd in verband met technische overwegingen. Zo geeft de verdeling in vijf clusters en het naar achter hellen van de gevels de mogelijkheid om de geluidsoverlast van de naastgelegen wegen te beperken. Daarnaast zijn veel energiebesparende elementen toegepast. Op de daken staan zonnecollectoren en het gebouw is zo ontworpen dat warmte zo lang mogelijk wordt vastgehouden. Ook aan het interieur is bijzondere aandacht besteed. De betimmering en de lampen zijn ontworpen door Theo Crosby, voor het kleurgebruik en de plafonds tekent het bureau Billing Peters en Ruff uit Stuttgart en de sculpturen zijn van onder anderen John Wilkes en Peter Rawstone.

Nieuwe functies
Na het vertrek van ING, heeft het gebouw meerdere functies gehad. In 2015 heeft men plannen om het voormalige kantoor om te bouwen tot appartementencomplex. Er is plek voor circa 500 appartementen in dit enorme bouwwerk Daarnaast is er nog ruimte voor maatschappelijke voorzieningen, nieuwe kantoorruimte en winkels. In 2019 worden zeven torens verkocht aan een woningbouworganisatie en een projectontwikkelaar. Zij verbouwen de torens tot woonruimte, horeca en parkeerruimte. Naast deze functies huisvest het complex sinds 2018 een internationale school.

Lieke Haan