arcam

Fourniturenwinkeltje in Amsterdam

De geschiedenis van de eerste warenhuisvestiging van de Bijenkorf begint met het fourniturenwinkeltje dat Simon Philip Goudsmit in 1870 opende op de Nieuwendijk. Al snel liepen de zaken zo goed dat hij besloot een tweede vestiging te openen op een prominente locatie aan het Damrak.

Confict tussen ontwerpers

Hier liep het pas echt storm, en Goudsmit besloot zijn pand op de Nieuwendijk te laten voor wat het was en architect J.A. van Straaten opdracht te geven een gloednieuw warenhuis op het Damrak te ontwerpen. Dit deed Van Straaten samen met B.A. Lubbers. De twee raakten echter gebrouilleerd, wat ertoe heeft geleid dat het ontwerp van De Bijenkorf officieel aan B.A. Lubbers is toegeschreven, terwijl zijn deel van het ontwerp voornamelijk het interieur behelsde.

Neoclassicisme

Aan de natuurstenen gevel is goed af te zien hoe het pand is ingedeeld. De plint kent grote ramen voor etalages en bij de drie daarboven gelegen verdiepingen ligt de nadruk op de verticale geleding door lisenen (iets uit de muur springende stroken zonder voetstuk of bekroning ter decoratie). De gevels worden beëindigd met een kroonlijst met daarboven een attiek, een verhoging boven de kroonlijst van een gevel, die verhindert dat het dak vanaf de straat te zien is. Over de gehele gevel zijn neoclassicistische en neobarokke stijlelementen te vinden. De sluitstenen boven de entrees zijn een hommage aan oprichter Goudsmit en dragen zijn initialen.

Uitbreidingen en renovaties

In 1935 werd het pand in de richting van de Warmoesstraat uitgebreid naar een ontwerp van D. Brouwer. Belangrijk onderdeel was de toevoeging van de grote centrale lichthal die met een groot glazen dakraam voor een goede daglichttoetreding zorgde.

In de jaren zeventig werd het gebouw, helemaal in de tijdsgeest van toen, getransformeerd tot een naar binnen gekeerd luxe warenhuis en werden alle ramen geblindeerd. Dit is met de verbouwing in 2005, naar ontwerp van Kees Rijnboutt, weer teruggedraaid waardoor de visuele verbinding met de straat weer in ere is hersteld. De Bijenkorf, inmiddels een rijksmonument, is een belangrijk icoon aan het Damrak en een ijkpunt in het ‘1012’ gebied.