De Magere Brug
Piet Kramer, 1931
Miljoenen foto’s moeten er ondertussen van de Magere Brug gemaakt zijn, en nog iedere dag mag deze populairste van alle Amsterdamse bruggen zich in een grote belangstelling verheugen. Die aandacht komt niet alleen van toeristen: de brug figureerde prominent in een Bondfilm (Diamonds are Forever) en vormde de basis voor – meer of minder geslaagde – kopieën in pretparken in Japan en de Verenigde Staten. Ondanks haar status van icoon geldt brug nummer 242 van de meer dan 1500 bruggen die Amsterdam telt op architectuurgebied niet als topattractie.
Eeuwenoud jonkie
Dat is misschien ook wel logisch: naast architectonische beroemdheden uit de Gouden Eeuw verbleekt de minder dan honderdjarige Magere Brug een beetje. De geschiedenis van de brug gaat echter verder terug, tot de aanleg van de oostelijke grachtengordel rond 1660. Vroege kaarten van dat gebied tonen reeds een brug op de kruising van de Amstel en de Kerkstraat.
Bouw en nieuwbouw
Het duurde daarna echter nog dertig jaar voordat opdracht werd gegeven voor de bouw van een eenvoudige, smalle ophaalbrug over de Amstel met dertien doorvaarten. Bijna tweehonderd jaar later was deze, ondertussen wat bouwvallige brug aan vervanging toe. Dus werd in 1871 een nieuwe, dubbele houten ophaalbrug gebouwd met negen doorvaarten. Hoewel de huidige Magere Brug grote gelijkenissen vertoont met dit negentiende-eeuwse ontwerp, stamt de hedendaagse brug uit 1931, toen de oeververbinding nogmaals vernieuwd werd.
‘Mager?’
Wellicht is de herkomst van de benaming ‘Magere Brug’ interessanter dan haar bouwgeschiedenis. Zeker is dat die naam pas gedurende de achttiende eeuw in zwang raakt. Een eerste, logisch klinkende verklaring stelt dat de eerste brug zo smal was dat alleen ‘magere’ voetgangers elkaar konden passeren. Een andere mogelijkheid is dat schippers, die moeite hadden hun vracht door één van de dertien smalle doorvaarten te manoeuvreren, de naamgevers zijn.
Zusters
Leuker is de theorie die stelt dat twee zusters, ieder wonend aan een van de oevers van de Amstel, opdracht gaven voor de bouw van de brug. De naam Magere Brug zou in dat geval verwijzen naar ófwel de achternaam, ófwel het postuur van de zussen. Een laatste suggestie stelt dat de gierigheid van de zusters ervoor zorgde dat het resultaat van hun inspanningen een nogal ‘mager’ bruggetje was.
Wie er ook verantwoordelijk was voor de totstandkoming van de Magere Brug, en hoe smal het resultaat van de inspanning ook kwam, hij of zij zal nauwelijks hebben kunnen vermoeden dat de Magere Brug tegenwoordig als ‘Skinny Bridge’ prominent in talloze reisgids-toptiens opduikt.