Huis de Pinto

Elias Bouman, 1602

Vreemde eend in de bijt 
In de Sint Antoniesbreestraat in de Nieuwmarktbuurt is dit pand met een bijzondere geschiedenis te vinden, gelegen tegenover het Zuiderkerkhof en omringd door moderne panden uit de jaren 80. Het zeventiende-eeuwse gebouw is in de jaren 1970 van sloop gered. Sinds de oplevering in 1602 heeft het pand verschillende functies gehad, tegenwoordig is er een ruilbibliotheek gevestigd en worden er culturele activiteiten georganiseerd. 

Een rijk verleden
Het pand is in 1602 gebouwd in opdracht van Jan Janszoon Carel, één van de oprichters van de uit datzelfde jaar daterende Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Hij kocht zes naast elkaar liggende percelen, waarop hij het huis liet bouwen. Het bestaat uit een smal zijhuis aan de linkerzijde en een breed hoofdgebouw rechts. De gevel was waarschijnlijk, een dubbele trapgevel. In 1651 wordt het verkocht aan de Portugees-Joodse familie De Pinto, naar wie het huis nu vernoemd is. David Emanuel de Pinto laat het huis in 1686 ingrijpend verbouwen door Elias Bouman, die het pand haar huidige zandstenen voorgevel geeft in de stijl van het Hollandse classicisme. In deze periode is het huis een symbool van de Nieuwmarktbuurt en een teken van rijkdom. Tegelijkertijd verwijst het naar de aanwezigheid van de Joodse elite in die tijd. Tot en met de negentiende eeuw is het pand in familiebezit. Daarna raakt het in verval. 

De Pinto gered
Begin jaren zeventig van de vorige eeuw wordt het gebouw bedreigd met sloop, wegens de aanleg van de metro en een vierbaansweg, onderdelen van de zogeheten cityvorming. De Stichting De Pinto weet het huis te redden, waardoor de historische rooilijn in de straat – de uiterste grens van bebouwing – in stand wordt gehouden. De stichting laat het pand restaureren, waarna het een buurtfunctie krijgt. De Openbare Bibliotheek is hier tot aan 2012 op de begane grond gevestigd. Vanaf 2014 huist een literair en cultuur ontmoetingscentrum met ruilbibliotheek in het pand. 

Lieke Haan 

Website by HOAX Amsterdam