Jan Schaeferbrug

VenhoevenCS, 2001

Verbinding centrum met Oostelijk Havengebied
De Jan Schaeferbrug overspant de tweehonderd meter brede IJhaven tussen de Oostelijke Handelskade en de westzijde van het Java-eiland. De brug verbetert de verbinding van het stadscentrum van Amsterdam met het KNSM-eiland en het Java-eiland. Deze eilanden in het Oostelijk Havengebied zijn in de laatste decennia van de twintigste eeuw getransformeerd tot nieuwe woongebieden.

Pakhuis Willem de Zwijger
Om verkeerstechnische redenen lag aanleg van een brug in het verlengde van de Kattenburgerstraat voor de hand. Maar aan de Oostelijke Handelskade stond ter hoogte van deze straat het uit 1934 daterende pakhuis Willem de Zwijger. Gesteld voor dit probleem wenste de opdrachtgever geen volledige sloop van het pakhuis maar aanleg van de brug dwars door het pakhuis heen. Architect Ton Venhoeven heeft naar eigen zeggen dit traject dwars door het gebouw opgevat als een filmische ervaring: ‘Tussen het beeld dat gezien werd voor het passeren van het pakhuis en het beeld erna ontstaat een cinematografische shock, vergelijkbaar met het effect dat ontstaat wanneer een film plotseling van de ene scène naar de andere overspringt’.

 

Asymmetrische welvingen
Het ontwerp van Venhoeven is niet op de eerste plaats een ingenieurswerk dat de techniek verheerlijkt of juist pretendeert zich te beperken tot een keurige, rationele oplossing van een probleem. De brug is een avontuurlijk, meerduidig object dat onder meer intrigeert door de vervlechting van de verbindingen voor voetgangers, fietsers en autoverkeer. De brugdekken voor de verschillende verkeersstromen klimmen niet allemaal even steil en de aanlandingen voor voetgangers herinneren aan loopplanken. Het ontwerp is verder verlevendigd door de asymmetrische welvingen onder en boven het brugdek en door de wijd uiteengespreide poten waarop het zich in het IJ breed maakt. Met het oog op incidenteel scheepvaartverkeer zijn delen van het brugdek uitneembaar.

Website by HOAX Amsterdam