arcam

Academisch Ziekenhuis
Het Binnengasthuisterrein is tussen 1868 en 1913 ingericht als academisch ziekenhuis. Bij de bouw van het gasthuis wordt de hovenstructuur van het Oude Nonnenklooster wat hier ooit stond aangehouden. Dat deze structuur intact is gebleven maakt dit stukje van Amsterdam zo bijzonder: het is één van de weinige overblijfsels van de vele kloosters die in de middeleeuwen aan de oostkant van de binnenstad gevestigd zijn. De voormalige gasthuisgebouwen zijn tot rijksmonumenten uitgeroepen vanwege de architectonische en de historische waarde.

Klinisch Ziekenhuis
Eén van deze gebouwen is het Klinisch Ziekenhuis, dat rond 1890 naar ontwerp van H. Leguyt in Neo-Hollandse Renaissance stijl wordt gerealiseerd. Het gebouw staat aan de noordzijde van het terrein en is een vroeg voorbeeld van het paviljoensysteem, waarbij ziekenzalen aan twee kanten ramen en daarmee luchttoevoer hadden. Het gebouw heeft een U-vorm, waarbij de westelijke vleugel als kliniek voor mannen en de oostelijke voor vrouwen dient. Op de binnenplaats tussen beide vleugels bevindt zich een ronde uitbouw, waarin twee collegezalen zijn gesitueerd.

Universiteit van Amsterdam
Van het klinische ziekhuis is weinig meer te zien. In de jaren tachtig wordt de binnenplaats dichtgemaakt wanneer de Universiteit van Amsterdam in de oude gebouwen trekt. Het ontwerp is onderdeel van de vernieuwing van het Binnengasthuisterrein. Het uitgangspunt van de vernieuwing is om het gebied toegankelijker te maken voor de stad en gemengde functies toe te voegen. Het Klinisch Ziekenhuis krijgt hierbij de functie van kantoren en collegeruimtes. De overdekte binnenplaats dient als centrale kantine voor alle studenten van het Binnengasthuisterrein.

Piramide
Voor het overdekte gedeelte ontwerpt P.A.M. Dirks een glazen overdekking in de vorm van een piramide. De piramide wordt uitgevoerd in High Tech-stijl met een wit frame van stalen buizen en is afgewerkt met mat glas. De uitvoering contrasteert met de strenge negentiende-eeuwse muren. De functiewisseling van het terrein is zodoende duidelijk zichtbaar in het interieur en exterieur van de gebouwen. Tegelijkertijd is het oorspronkelijke gesloten karakter van het Binnengasthuisterrein dat dateert uit het einde van de veertiende eeuw intact gebleven.

Verse koffie
Sinds 2019 is de het piramidevormige atrium omgetoverd tot koffietent. Bij Prisma kunnen de studenten onder het genot van een verse koffie studeren en borrelen op de vrijdagen. De oude overdekking wordt nog steeds gebruikt voor colleges en uitreikingen. Vanaf 2019 is het Binnengasthuisterrein onderdeel van het Universiteitskwartier dat ook de bebouwing ten noorden van de Oudemanhuispoort tot aan de Nieuwe Hoogstraat omvat. Opnieuw zijn er plannen om het gebruik van het terrein en de openbare ruimte te verbeteren en extra studieplekken voor studenten te realiseren.

Tekst: Fieke de Groot