Korensmeterhuisje
1620
Een monumentje van bijna vierhonderd jaar oud
Aan de Nieuwezijds Kolk staat een bescheiden gebouw, opgetrokken in de stijl van de Hollandse Renaissance. Het was ooit het gildehuis van de korenmeters, er werkten ambtenaren die toezicht hielden op de handel in graan.
Aan de strijkstok blijven hangen’
De korenmeters dragen verschillende verantwoordelijkheden. Het bepalen en controleren van standaardmaten voor het afmeten van graan is hun voornaamste bezigheid. Dat doen ze met een strijkstok – de uitdrukking ‘aan de strijkstok blijven hangen’ vindt daar zijn oorsprong. Daarnaast bepalen zij de te betalen accijns, pakken ze sjoemelaars op en voorkomen en bestrijden ze branden. Korenmeters genieten dan ook veel aanzien, zeker omdat de handel in graan in de Gouden Eeuw één van de belangrijkste pijlers is van de Amsterdamse economie. In 1620 wordt daarom een bescheiden, maar statig en representatief gildehuis gerealiseerd. Dit korenmetershuisje is aangewezen als rijksmonument.
Gebruikers en verbouwingen
Het gebouw heeft tot in 1921 dienstgedaan als centrum voor de korenmeters. Daarna komt het in handen van de gemeente Amsterdam en is het meermalen van gebruiker gewisseld. Van 1924 tot 1950 is het Nederlands Persmuseum er gevestigd en daarna tot 1967 het bureau van de Amsterdamse Haven. Tegenwoordig zetelt de Erfgoedvereniging Heemschut in het gebouw. Heemschut zet zich in voor de bescherming van cultuurmonumenten. Een toepasselijke combinatie van gebouw en gebruiker, want het Korenmetershuisje zelf heeft het aardig te verduren gehad vanwege verschillende verbouwingen door de eeuwen heen. Zo zijn bijvoorbeeld de glas-in-loodramen in de 18e eeuw vervangen door schuiframen en in de 19e eeuw zijn de dakkapellen voorzien van tentdaken en naaldspitsen. Verder is een groot deel van het interieur verloren gegaan, is er een nieuw trappenhuis geplaatst en zijn de muren in de hal bekleed met tegels.
Madurodam
Het Korenmetershuisje heeft de eer een replica te hebben in de miniatuurstad Madurodam. In de zogenaamde ‘Amsterdamse buurt’ prijkt de maquette op een schaal van 1 op 25 tussen o.a. de Westerkerk, het Concertgebouw en het Paleis op de Dam. De nieuwe aanwinst wordt in 2011 onthuld door niemand minder dan de Amsterdamse actrice/zangeres Willeke Alberti, ter ere van het toen honderdjarige bestaan van Heemschut.
Lieke Haan