arcam

Angst voor hongersnood
De bakstenen graansilo Korthals Altes wordt in 1897 gebouwd uit angst voor hongersnood wanneer de stad ten tijde van oorlog onbereikbaar zou worden voor voedselaanvoer. Jan Philip Korthals Altes, gemeenteraadslid en directeur van de N.V. Maatschappij tot Exploitatie van Graansilo’s en Pakhuizen, geeft de opdracht voor de bouw van de silo die onderdeel moet worden van de Stelling van Amsterdam. Hoewel het pand enkel vanuit functionaliteit wordt gebouwd, spelen esthetische zaken voor de architect Jacob Klinkhamer ook een rol. Klinkhamer vindt zijn inspiratie met name in gotische architectuur: de architect bestudeerde middeleeuwse stadspoorten en burchten voor zijn ontwerp van de silo. In het uiterlijk van de silo is het burchtachtige karakter goed terug te zien. In het bakstenen gebouw verwerkt hij boogfriezen, kantelen en hoektorentjes.

Moderne Techniek
De silo wordt voorzien van de nieuwste technologische uitvindingen. Met behulp van door stoom aangedreven machines, zoals transportbanden en elevatoren wordt het graan door de fabriek verplaatst, geladen en gelost. In het middengedeelte van de silo bevindt zich het reinigingsgebouw waar het graan gedroogd en gezuiverd wordt. Hierna wordt het opgeslagen in verticale schachten in de linker- en rechtervleugel van het reinigingsgebouw. De moderne techniek van het verticaal opslaan maakt het handmatig naar boven tillen van duizenden zakken graan overbodig. Deze manier van opslaan zorgt voor veel tijdswinst en daarnaast blijft het graan langer goed. Aan de silo zijn ook een ketelhuis, schoorsteen en dienstwoning verbonden,

Overbodig
In 1952 blijkt de silo te klein en wordt er een tweede silo van beton naast gebouwd. In 1987 worden de graansilo’s overbodig door de komst van een modern graanopslagcomplex van de IGMA. De silo’s komen leeg te staan en dreigen gesloopt te worden. In 1989 wordt het gebouw gekraakt en vestigen zich onder andere ateliers, feestzalen en galeries in de silo. Dankzij veel maatschappelijke betrokkenheid en inzet van de buurt en particulieren worden de silo’s gered. In 1996 wordt Korthals Altes aangemerkt als rijksmonument en wordt de herbestemming tot woon- en werkflat in gang gezet.

Duurzame transformatie
De transformatie van silo’s wordt door restauratiearchitect Van Stigt tussen 1997 en 1999 uitgevoerd. De oude functie van het gebouw bepaalt bij het ontwerp de benodigde wijzigingen. De bestaande constructie maakt het mogelijk het gebouw een open karakter te geven: de dichte muren zijn open gebroken en vervangen door ramen. Daarnaast is er zo veel mogelijk van het historische karakter behouden en met respect voor de monumentale status verbouwd. De architect kiest voor een hoogwaardige afwerking en gebruikt zo veel mogelijk duurzame materialen. Voor het parkeren is er gekozen voor een computergestuurd parkeersysteem, waardoor de ruimte op de Silodam zo veel mogelijk openblijft. De trasformatie van Van Stigt krijgt in 2001 de innovatieprijs voor Duurzaam Bouwen.

Tekst: Fieke de Groot