arcam

Het oudste grote park van Amsterdam

Het Oosterpark, het centrum van het stadsdeel Oost, wordt aan de noordzijde begrensd door de bebouwing langs de Mauritskade, aan de west- en zuidzijde door de Oosterparkbuurt, en aan de oostzijde door de Dapperbuurt. De landschapsarchitect Leonard A. Springer wint in 1890 de uitgeschreven prijsvraag om het destijds kleine wandel- en speelgebied gelegen aan de Linnaeusstraat uit te breiden tot een groot en aanzienlijk park. Al in het uitbreidingsplan van Kalff uit 1876 is op de plaats van de op te heffen Oosterbegraafplaats een wandelpark voorzien. Het Oosterpark is het eerste grote park dat door de gemeente Amsterdam wordt aangelegd. Tussen 2015-2021 wordt het park ruimer gemaakt door een betere indeling. De gebouwen zoals het Koninklijk Instituut van de Tropen (KIT) en Hotel Arena staan met hun rug naar het park. De bedoeling is dat deze gebouwen deel worden van het park door delen van hun privéterrein toe te voegen aan de openbare ruimte en op deze manier het park door te trekken tot aan de Mauritskade.

Romantisch karakter
In 1894 wordt het park geopend. Het Oosterpark is aangelegd in de Engelse landschapsstijl. Het romantische karakter met vijvers, beplantingen en grillige paden, is in de loop van de eeuwen danig veranderd. Met name aan de kant van de Mauritskade is sinds de oplevering voortdurend groen opgeofferd. Het Koninklijk Instituut voor de Tropen is in het park gebouwd. Na een grondige renovatie aan het einde van de 20e eeuw heeft het park een meer open karakter gekregen. De houten brug over de vijver is in 1929 ontworpen door P.L. Kramer. In het park zelf staan slechts enkele gebouwen: een elektriciteitshuisje en een muziekkoepel staan op een centrale plek. Een poldergemaal vinden we aan de Linnaeusstraat. De muziekkoepel is tevens een gemeentelijk monument. Door inheemse onderbeplanting, struiken en bodembedekkers wil het stadsdeel Oost het park een natuurlijker karakter geven.

Aandacht voor kunst
De kunstwerken in het park verwijzen vaak naar boeken; een voorbeeld hiervan is de beeldengroep ‘Hommage aan Nescio/Titaantjes van Hans Baayens. Daarnaast bevat het park nog enkele beelden en monumenten. In de zuidwesthoek van het Oosterpark staat het Nationaal Monument Slavernijverleden van Erwin de Vries. Deze beeldengroep wordt in 2002 geplaatst ter nagedachtenis aan de afschaffing van de slavernij in Nederland. Verder staat aan de oostkant van het park een monument ter nagedachtenis aan de moord op Theo van Gogh. Het monument, geplaatst in 2007, heeft de naam ‘De Schreeuw’ gekregen en is ontworpen door Jeroen Henneman.

Lieke Haan