arcam

De Westermoskee is gebouwd op een terrein van 1114 m2. Dit terrein bestaat uit een gebedsruimte en facilitaire ruimtes van respectievelijk 796 m2 en 328 m2. De gebedsruimte heeft een capaciteit voor zo’n 780 moslims om te kunnen bidden, waarmee het de grootste moskee van Amsterdam is. Het gebouw heeft een 42 meter lange minaret en een hoofdkoepel op 25 meter hoogte. De voorzijde telt zeven koepels en de kanaalzijde heeft negen koepels. In de hoeken zijn vier halve koepels gesitueerd. De architectuur verwijst naar de Amsterdamse Schoolstijl van de omringende bebouwing, maar is ook geïnspireerd op de Ottomaanse bouwkunst. Speciaal voor de vogels zijn in de noordoostelijke gevel tien zogenaamde vogelpaleizen gerealiseerd.

Begin jaren negentig groeide het aantal van vooral Turkse moslims in Amsterdam-West. Omdat er behoefte was aan een gebedsruimte hadden een aantal moslims een verzoek bij Milli Görüş ingediend ter realisering van een moskee in de regio. In 1994 kocht de Turkse vereniging Milli Görüş het in onbruik geraakt Riva-terrein met als doel om op deze locatie een moskee te bouwen. De plannen stuitten al snel op bezwaren van stadsdeel De Baarsjes, dat de moskee te groot vond en te zeer een inbreuk op het karakter van de buurt. Bovendien had de gemeente plannen voor stadsvernieuwing in de Chassébuurt, de wijk tussen de Kostverlorenvaart en de Admiralengracht, en wenste de moskee daarin te integreren. Er volgde een jarenlange heftige strijd, waarbij de gemeente zelfs een keer op het punt heeft gestaan om de mobiele eenheid in te schakelen om de orde te handhaven.

In 2000 volgde er ten slotte een akkoord dat bevredigend was voor alle partijen. De moskee kwam er, maar werd overeenkomstig de wens van de gemeente ingepast in een breder project met een multicultureel karakter. De moskee is gebouwd in de traditie van de Ottomaanse architectuur, maar past goed bij de omgeving door het gebruik van de bekende Nederlandse baksteen. Dezelfde stijl van donkerrode bakstenen en witte elementen is doorgevoerd in de nieuwe appartementen om de moskee heen – het Piri Reïs-wooncomplex – eveneens ontworpen door het architectenstel Breitman. Er zijn 111 woningen, 760 m² kantoor- en bedrijfsruimte, 1040 m² ruimte voor maatschappelijke voorzieningen en een parkeergarage met plaats voor 238 auto’s gerealiseerd. De gebouwen werden door de architecten zo ontworpen dat ze een relatie met de bestaande bouw in Amsterdamse School stijl aangaan. Het nieuwe bij de moskee gelegen plein is vernoemd naar de Turkse ontdekkingsreiziger Piri Reïs. De moskee zelf kreeg een Nederlandse naam, de Westermoskee.

De Westermoskee was één van de projecten in de tentoonstelling Safe Spaces – Recht op ruimte in de stad (bij Arcam van 05-06 t/m 19-09-21). In deze tentoonstelling onderzocht Arcam hoe ontwerp kan bijdragen aan het creëren van zichtbaarheid, acceptatie en bescherming door de toe-eigening van stedelijke ruimtes. Met spandoeken, vlaggen of gebouwen maken uiteenlopende groepen zichzelf zichtbaar in de stad. Ruimteclaims kunnen een tijdelijke vorm hebben (demonstraties), semi-permanent zijn (kleuren, logo’s) of een permanente manifestatie zijn (architectuur, stedelijke ruimte).