Overhoeks/A’DAM toren

Torengebouw voor algemene diensten en directie
Eind jaren zestig verrees aan de noordelijke IJ-oever, tegenover het Centraal Station, de 79 meter hoge Shell-toren, destijds één van de hoogste civiele gebouwen van Amsterdam. Vanwege de beperkte ruimte koos architect Arthur Staal voor dit nieuwe kantoorgebouw de hoogte. Hij doorbrak daarmee de strakke horizontale lijnen van de bestaande bebouwing en plaatste bovendien het gebouw diagonaal – ‘overhoeks’ – op de IJ-oever.

Overhoeks is met 426 palen op de 22 meter diep liggende tweede zandlaag gefundeerd, omdat de gebruikelijke eerste zandlaag op dertien meter diepte onvoldoende stevigheid bood. Het torengebouw verheft zich met vijftien verdiepingen op vier schragende pylonen van kaal beton. Tussen deze enorme pylonen door steekt een lage vleugel die een congreszaal bevat en als entreegebouw fungeert. Eén van de pilonen staat in de entreehal, als onderdeel van een interieur met opvallende jaren zeventig-kenmerken.

Bovenop de toren bevindt zich een van polyester en polyurethaanschuim geconstrueerde luifel waar vier gestileerde Shell-schelpen in zijn uitgespaard. Direct onder deze luifel, bovenop de romp van het gebouw, bevindt zich een uitzichtcabine. De oriëntatie van luifel en entreevleugel evenwijdig met de IJ-oever accentueert de overhoekse draaiing van de romp. Met het oog op vervuiling in de geïndustrialiseerde omgeving van Amsterdam-Noord zijn de gevels bekleed met antracietkleurige elementen van schokbeton. De toepassing van isolerende beglazing, voorzien van een heel dun laagje opgedampt goud, geeft Overhoeks bij laagstaande zon een goudkleurig aanzien.

Herbestemming
Vanaf 2012 transformeerde Toren Overhoeks van een introvert Shell kantoorgebouw naar een publiek gebouw in 2016: de A’DAM toren. De vorm van opdrachtgeverschap van deze herbestemming is bijzonder. A’DAM is het initiatief van vier Amsterdamse ondernemers, waarvan er drie in de muziekindustrie actief zijn. De initiatiefnemers zijn zowel ontwikkelaar, eindgebruiker als eigenaar en belegger van A’DAM. De A’DAM toren is nu na de oplevering 24/7 geopend voor publiek en biedt onderdak aan een hotel en kantoorruimte voor bedrijven uit de muziekindustrie. Ondergronds bevinden zich nog een parkeergarage en een discotheek.

Architect Felix Claus en de opdrachtgevers streefden naar een vernieuwing van Overhoeks met respect voor de oorspronkelijk architectuur van Arthur Staal. Het ontwerpproces verliep in nauw overleg met de familie Staal, supervisors en monumentenzorg. De stoere, betonnen toren met verdraaide kraag is in tact is gebleven. De ingrijpende renovatie was nodig om er een publiek gebouw van te maken, te verduurzamen en bovenal vanwege de bouwtechnische staat waarin de toren verkeerde.

Meest opvallende noviteit is het uitzichtplatform. Een toeristisch uitzichtpunt ontbrak nog in Amsterdam, maar de verwachting is dat de toren nu zo’n 300.000 tot 400.000 bezoekers per jaar zal trekken.

De toren blijft ook na de transformatie een beeldbepalend en eigenzinnig gebouw.