arcam

Fort Diemerdam
Aan de Diemerzeedijk, vlakbij Diemen en tegenover de meeste oostelijke punt van IJburg, ligt verscholen in het groen Paviljoen Puur. Het gebouwtje staat op het terrein van het Fort Diemerdam dat deel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam. Deze voormalige verdedigingslinie werd tussen 1880 en 1914 rondom Amsterdam aangelegd en bestaat uit dijken, sluizen, batterijen (concentraties van geschut) en zesenveertig forten. De Stelling staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Cultureel centrum

Stadsherstel, sinds 2006 de eigenaar van Fort Diemerdam, wilde het fort een nieuwe toekomst geven door het om te vormen tot culturele pleisterplaats. Het moest een plek worden waar bezoekers terecht kunnen voor informatie over de geschiedenis van het gebied en waar culturele activiteiten worden georganiseerd. In dat verband kreeg Emma Architecten de opdracht het terrein opnieuw in te richten en een multifunctioneel gebouw te ontwerpen.

Ontwerp

In het ontwerp van Emma is de combinatie van het oude en het nieuwe leidend geweest. Op het terrein van het fort gold de zogeheten ‘kringenwet’, die voorschreef dat alle bouwwerken binnen het schootsveld van het geschut uit hout moesten zijn opgetrokken. De aanvallende vijand zou zich in de relatief makkelijk kapot te schieten houten huizen in ieder geval niet kunnen verstoppen. Een stenen plint van maximaal 60 centimeter werd toegestaan vanwege de waterrijke omgeving. Houten huizen zouden op de drassige bodem geen lang leven zijn beschoren.

Hout als uitgangspunt

De bebouwing die Emma Architecten als onderdeel van het nieuwe inrichtingsplan ontwierp reflecteert deze oude kringenwet. Precies op de plek waar voorheen het soldatenonderkomen stond is een nieuw paviljoen gebouwd met een diepe stenen kelder. Daaromheen is een houten wand geplaatst, die de contouren van het omringende landschap volgt. De houten wand van dit Paviljoen Puur heeft een isolatielaag van vlas en bestaat uit 40.000 cederhouten shingles (dakplankjes). De wanden en glazen openingen zijn in vloeiende lijnen uitgevoerd en refereren aan de hoogtes, de hellingen en de rondingen in het bolwerk waarachter voorheen manschappen en geschut verdekt konden worden opgesteld. Het interieur is aan te passen per evenement en biedt plaatst aan 150 bezoekers.