arcam

Twee vliegen in één klap

In 1964 kiest de gemeenteraad bij de realisatie van een nieuw stadhuis voor het uitschrijven van een prijsvraag. Deze wordt in 1968 gewonnen door de Oostenrijkse architect Wilhelm Holzbauer. Daarnaast bestaat er al geruime tijd de wens om een nieuw theater te realiseren. Holzbauer kiest er daarom voor om in 1978 een nieuw ontwerp te maken waarin stadhuis en theater gecombineerd worden. De Nederlander Cees Dam is dan al aan het ontwerpteam toegevoegd. De locatie ligt midden in de oude, al deels voor de aanleg van de metro gesloopte, Jodenbuurt. Voor dit uiteindelijke plan trekt de rijksoverheid maar liefst 230 miljoen gulden uit.

Niet zonder slag of stoot
Onder fel protest van Amsterdammers en collega-architecten wordt de zgn. Stopera (samenvoeging van Stadhuis en Opera) op het Waterlooplein gerealiseerd. De kritiek betreft met name het gebrek aan stedenbouwkundige kwaliteit van het ontwerp, de beperkte visie en zelfingenomenheid van het architectenduo en de bestuurlijke incompetentie van de gemeente.

Een tweedelig gebouw
Het gebouw bestaat uit twee delen. Het meest representatieve deel, het Muziektheater, is gesitueerd aan Amstel, dit deel huisvest de Nationale Opera & Ballet. Het Muziektheater heeft een glazen gevel, waarvoor wit-marmeren gevelpanelen geplaatst zijn. Het L-vormige stadhuis wordt gekenmerkt door gesloten en monotone gevels aan het Waterlooplein, de Amstelstraat en de Oude Schans en is opgetrokken uit baksteen. Een openbare galerij, toegankelijk vanaf de Amstelstraat en het Waterlooplein is een poging het stadhuis met de omgeving te verbinden.

Open verbinding met het Waterlooplein
Anno 2020 wordt het stadhuis verbouwd om het gebouw toegankelijker en levendiger te maken ten opzichte van het aangrenzende Waterlooplein. De ruimtes grenzend aan het plein krijgen grotere openingen om dit doel te bereiken. Ook de programmering van het interieur wordt aangepakt ten behoeve van meer activiteit en levendigheid door een ruimte te creëren voor evenementen. Hierdoor wordt een semi-openbare ruimte aan het stadhuis toegevoegd die tevens duurzaam en groen ingericht zal worden.

Tekst: Lieke Haan