De toenemende druk op de openbare ruimte in Amsterdam, is de laatste tijd veel in het nieuws. De thema’s fietsverkeer en toerisme, waar Arcam op dit moment mee bezig is, komen daarin samen.
Amsterdamse bewoners en fietsers ergeren zich aan slenterende toeristen die het verschil tussen de fietspaden en trottoirs niet kennen en schreeuwende vakantievierders op bierfietsen. Toeristen schrikken van vloekende en om zich heen slaande fietsers. En voor Bureau Amsterdam Marketing is het voorbeeld van Barcelona, waar afgelopen zomer opstanden ontstonden tegen toeristen en spandoeken het straatbeeld sierden, het schrikbeeld (1). De oplossing van Amsterdam Marketing: spreiding! Dit is ook in de vorige blog uitvoerig beschreven. Dit betekent ook spreiding van hotels.
Deze blog bekijkt de uitvoering van die ambities en beantwoordt de vraag hoe de hotelsector er op dit moment uitziet, en welk beleid er eigenlijk wordt gevoerd.
Hotels in het centrum
In de hotelsector is goed te zien dat het toerisme zich nog voornamelijk op het centrum richt. In 2012 waren er in de binnenstad 238 hotels. Dit is meer dan het dubbele dan de 122 hotels in de drie steden Den Haag, Rotterdam en Utrecht samen. In Amsterdam is er één hotelkamer op elke 31 inwoners. En in het centrum is het één hotelkamer op 7 inwoners! (5).
© Gemeente Amsterdam, 2012
De kaart hierboven geeft de spreiding van de hotels in Amsterdam weer. Van alle hotels is 60% te vinden in stadsdeel centrum. Daarnaast zijn in stadsdeel Zuid veel hotels gevestigd. In het hotelbeleid 2007-2010 was het plan opgesteld om het aanbod te vergroten. In die periode zijn er 7000 hotelkamers bijgekomen. Ruim 30% van de nieuwe hotels is gerealiseerd in stadsdeel Zuid. In Westpoort, rondom station Sloterdijk, is het hotelaanbod ongeveer verviervoudigd. Dit komt voornamelijk doordat daar tot voor kort nog geen hotels gevestigd waren. Van alle nieuwe hotelkamers viel 63% binnen het 4-5 sterren segment. Het 4 sterren segment is het meest toegenomen (4).
Alleen ruimte voor tophotels en unieke hotels
Het hotelbeleid streeft naar een realisatie van in totaal 15.000 hotelkamers in de regio, waarvan in ieder geval 9000 in Amsterdam, voor 2015. Dit doel is onlangs behaald en de 9000e hotelkamer, het eenkamerhotel het Leidinghuis in het Westerpark, wordt in januari feestelijk geopend.
© VVAB, 2014
Verder stelt de gemeente als een ambitie een constante bezetting van 75% van het aanbod. Mocht dit percentage vaak overschreden worden, dan moet er gedacht worden aan verdere ontwikkeling van het hotelaanbod (2).
Maar in dit hotelbeleid staat spreiding van de hotels naar gebieden buiten het stadscentrum centraal. De gemeente legt de nadruk op een goede balans: tussen economische ontwikkeling en bescherming van de historische binnenstad; tussen wonen en toerisme; en tussen ruimte voor taxi’s en taxistandplaatsen en fietsers en voetgangers. Daarom wil de gemeente ingrijpen in de huidige ontwikkeling, want het leefklimaat en woningmarkt van het centrum staan onder druk. Vergunningen voor nieuwe initiatieven voor hotels in het centrum worden dus minder uitgegeven (4).
Er zijn echter uitzonderingen op de regel. Tophotels mogen zich nog steeds vestigen in het centrum. Dit zijn hotels die boven het 5-sterren segment zitten. Daarnaast kunnen hotels met een uniek hotelconcept nog een vergunning in het centrum krijgen. Deze hotels moeten een unieke bijdrage leveren aan het maatschappelijke, culturele of economische klimaat en daarmee iets toevoegen aan de aantrekkelijkheid van Amsterdam (4)
Een hotelstop
In 2013 werd het hotelbeleid nog eens extra aangescherpt. In het centrum wordt nog ruimte geboden aan één tophotel, namelijk in het voormalige Paleis van Justitie op de Prinsengracht. Bovendien is er een vergunning verleend aan één uniek hotelconcept, namelijk aan het Engelse SOHO House. Dit hotel wordt beschreven als clubhuis voor creatievelingen (3). De gemeente belooft dat verdere uitzonderingen niet meer gemaakt zullen worden (5). In praktijk lijkt het echter anders te lopen en daar is veel kritiek op.
© Gemeente Amsterdam, 2014
Er is ook kritiek
Het idee dat het hotelbeleid een soort hotelstop zou zijn, wordt tegengesproken door Hendrik Battjes van Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad. Er zijn nog een groot aantal lopende initiatieven, die samen zo’n 2000 nieuwe kamers betekenen voor het stadsdeelcentrum. Bovendien zal het hotelkameraanbod na 2015 mee moeten groeien met de gestelde ambities omtrent toerisme in Amsterdam. Hendrik Battjes stelt dat dit neerkomt op 1000 nieuwe kamers per jaar. (6)
Hij geeft als voorbeeld het bericht van eerder dit jaar dat er een nieuw hotel op de Dam zal komen. In het Industriagebouw op de hoek van de Dam en het Rokin komt het luxe boetiekhotel House Industria (6). Dit bericht sluit niet aan op het hotelbeleid of de aanvullingen die daarop gemaakt zijn. De gemeente bevestigd het bericht nog niet en zegt dat de vergunningen nog uitgegeven moeten worden (7).
© Gemeente Amsterdam, 2014
Nieuwe openbare ruimte voor de stad
Arcam zal een aantal hotels, die binnen dit beleid zijn gerealiseerd, belichten. Een groot deel van de gerealiseerde hotels zijn transformaties van voormalige kantoren, banken en scholen. Deze gebouwen zijn vaak gemeentelijke – of rijksmonumenten of van culturele waarde voor de stad en waren door hun voormalige functies niet altijd openbaar toegankelijk. Door de transformatie tot hotel krijgen bijzondere gebouwen weer een tweede leven en worden grote delen toegankelijk voor publiek. Ook trekken sommige hotels een breder publiek, naast hotelgasten ook Amsterdammers, door het unieke concept dat ze ontwikkeld hebben. Vanaf 17 januari is er een tentoonstelling te bezichtigen bij Arcam die aandacht besteed aan deze transformatieprocessen. Ook is Arcam bezig een symposium te organiseren met dit thema. De volgende blog zal dit project verder toelichten en de deelnemende hotels presenteren!
(1) De Volkskrant, 25-10-2014
(2) Gemeente Amsterdam, 2011: Structuurvisie 2040
(3) Het Parool, 14-01-2014
(4) Gemeente Amsterdam, 2012: Hotelbeleid Binnenstad 2012-2014.
(5) Gemeente Amsterdam, 2013: Grenzen aan het hotelbeleid.
(6) VVAB, 2014
(7) Het Parool, 30-05-2014
