arcam

Het woningtekort eist snelle en grootschalig productie, maar ingrijpende transities (klimaat, energie, circulariteit) vragen juist om tijd voor onderzoek en experiment. Dat Amsterdam groeit, verdicht en verandert, is zichtbaar in de nieuwe wijken en gebouwen die verrijzen, en in nieuwe infrastructuur die wordt aangelegd. In de stad werkt en leeft een rijke diversiteit aan mensen die soms lijken te bewegen in parallelle werelden. Voor nieuwkomers is de stad in toenemende mate onbetaalbaar en segregatie tussen leeftijden, culturen, opleiding, inkomen en fysieke mogelijkheden neemt toe. Ook technologische ontwikkelingen veranderen de beleving en het gebruik van de stad. De nog altijd woedende pandemie maakt het belang van passende antwoorden op al deze ontwikkelingen alleen maar urgenter.

Tegelijkertijd lag Amsterdam er ogenschijnlijk nog nooit zo welvarend bij. Huizen zijn opgeknapt, restkavels zijn volgebouwd en rafelranden worden aangeharkt. Dat die schijnbare welvaart ook bedreigd wordt, blijft voor velen onzichtbaar. We zien weliswaar dat duurzaamheidsbeleid leidt tot materiaalinnovatie die gebouwen klimaatbestendiger, energieneutraal of zelfs energie producerend maken. We ervaren dat de kwaliteit van architectuur invloed heeft op de publieke ruimte. We merken dat de druk op de stadsgrenzen toeneemt, maar ook op het gebruik en de functie van bijvoorbeeld collectieve binnentuinen. Wie verder kijkt, ziet dat ook schijnbaar onzichtbare processen, zoals luchtvervuiling, klimaatverandering, digitalisering of eenzaamheid sporen in de stad achterlaten. De komende jaren presenteren we drie programmalijnen waarmee we aandacht vragen voor de gebouwde omgeving, de ontwerpvraagstukken en de verschillende visies daarop:

Hier diepen we vragen uit en boren we nieuwe kennis aan. We bieden een podium aan nieuw en bestaand talent, bestendigen de korte lijnen met onze professionele achterban, versterken participatiemodellen en co-creatie, en leren van elkaar in binnen- en buitenland. We onderzoeken hoe data(visualisaties) als ontwerptool en middel kunnen worden ingezet om een breed publiek te betrekken bij actuele ontwerpvraagstukken. Dat doen we samen met onder andere Rebel Group, Cognizant, Hogeschool van Amsterdam (Franks Suurenbroek en Martijn de Waal), AMS Institute en Datalab Amsterdam.

Als we weten wat er gebeurt in de stad (What’s Up?) en informatie verzamelen om deze ontwikkelingen te verklaren en te onderbouwen (What’s Real?), dan kunnen we nieuwe ontwerpvragen over de toekomst van de stad formuleren. Architect in Residence (AIR) Afaina de Jong grijpt het thema ‘feminist practice’ aan om een nieuw ontwerpvocabulaire te ontwikkelen dat we onder andere zullen tonen in de tentoonstelling Safe Places Safe Spaces.  Thijs de Zeeuw onderzoekt als AiR de positie van planten en dieren als Amsterdammers in de stad, als onderdeel van Amsterdam Underground, waarin we Amsterdam vergelijken met de ondergrondse landschappen van bijvoorbeeld Helsinki, Gangnam, Tokyo, Singapore en Montreal. Private Eye tenslotte verzamelt alle gadgets en smart systems in en om het woonhuis en onderzoekt de grenzen tussen gemak en privacy. Hoe ziet het nieuwe huis van de toekomst er uit? Wie heeft toegang tot alle data die worden verzameld door al die domotica en slimme systemen, en wie is hier de eigenaar van?

De Stadsmaquette had, na jaren voorbereiding, in januari 2020 de vorm gekregen van een multimediale attractie, een miljoenenproject waarin een maquette van Amsterdam centraal stond. De Covid19-pandemie gooide roet in het eten. ARCAM besloot niet langer te wachten, maar gewoon maar eens te beginnen. Met kleinschalige experimenten en multimediale ruimtelijke representaties brengen we het komende jaar de stad/regio op verschillende schalen in beeld, in nauwe samenwerking met alle partijen die het project door de jaren heen gesteund hebben.

Onder de noemer 5D ExpoLab verzamelen we informatie die ons helpt om actuele ontwikkelingen te duiden en te vertalen naar ontwerpopgaven, en onderzoeken we kansrijke toepassingen van data(sets) als ontwerptool. Ook tonen we met (interactieve) maquettes actuele ruimtelijke ontwikkelingen in de metropoolregio aan bewoners, toeristen, professionals en buitenlandse delegaties. De Tijdlijn 2000-2030 maakt daar onderdeel van uit.

Het resultaat van deze experimenten krijgt in 2023 een vastere vorm als (semi-)permanente opstelling op de kade. Zo bevindt het 5D ExpoLab zich in het hart van de rol van ARCAM, namelijk het agenderen van actuele ontwikkelingen en het betrekken van een breed publiek daarbij. Het verbindt de algemene informatiefunctie van ARCAM (lezingen, wandelingen en fietstochten) met het tentoonstellingsprogramma via de coördinaten van de stad/regio.